Nu de basisvorm van project Otok Kornat staat, kan ik er van alles mee doen. De afgelopen weken is het aantal ideeën alleen maar toegenomen. Omdat ik ze niet allemaal kan uitvoeren, ga ik van elk idee maar een schets maken. Misschien kan ik ooit……Met een paar ideeën balanceer ik, naar mijn gevoel, op het randje van kunst en design. Bij sommige ga ik de lijn echt over. Is het verschil tussen kunst en design heel erg belangrijk om te maken? Voor mij op dit moment wel. Ik zit immers nog steeds op een kunstopleiding. Als ik ‘designdingen’ ga maken, wil ik tenminste mijn keuzes kunnen verantwoorden. Hoewel ‘kunst’ maken een persoonlijk proces is en ik dat echt voor mezelf doe, wil ik over twee jaar natuurlijk wel dat diploma hebben. Dat dan weer wel. Ik denk wel dat de lijn tussen kunst en design heel dun is en misschien zelfs wel een beetje op en neer zwabbert; afhankelijk van wie het bekijkt, vanuit welk standpunt het bekeken wordt en vooral wie het design / kunstwerk gemaakt heeft. En hoe past de term ‘toegepaste kunst’ in dit verhaal? Mode, glas-in-lood, architectuur, meubelontwerp; bij dit soort deelgebieden komt ook de term ‘ambacht’ nog eens om de hoek kijken. Het wordt steeds ingewikkelder. Of is de grens tussen kunst, ambacht en design sinds de Art Nouveau langzaam aan het vervagen? In die tijd werd je als kunstenaar immers geacht een totaalbeeld af te leveren. Niet alleen maar een schilderij of een beeld. Nee, een complete kamer of zelfs huis, waar meubels, ramen, vloerbedekking, lampen en al het andere gezamenlijk één kunstwerk / ontwerp vormden. Net zoals Gaudi. Hij had niet genoeg aan een beeld om zijn ideeën vorm te geven. Hij maakte een park, complete appartementencomplexen en zelfs een basiliek. Gelukkig heb ik niet de ambitie een basiliek te maken, maar de het kerkje dat Matisse ooit gemaakt / ontworpen heeft, wil ik graag als voorbeeld nemen. Google maar eens “Matisse” en “Vence” en klik op afbeeldingen. Het zou super zijn, als ik ooit mijn werk en ideeën zo compleet in kan zetten. De vraag of het ambacht, design of kunst is, is dan totaal niet relevant meer. Tot die tijd ga ik nog lekker even door met balanceren. PS. Ik vind het leuk om jullie mening hierover te horen of lezen. Voor wie nog meer wil; er zijn leuke discussies over dit onderwerp op internet. |
Hoi Yvon,
Het is inderdaad een interessante discussie en wat mij betreft ook een hele relevante discussie. Zelf denk ik dat de scheidslijn tussen wat kunst is en wat design is niet zo heel dun is. Het verschil tussen kunst en design zit niet in de (uitings-)vorm maar zit in de motivatie; waarom maak je iets?
Een kunstenaar maakt zijn werk vanuit een intrinsieke motivatie; hij of zij wil de wereld iets vertellen. Het is een individuele, persoonlijke visie op de wereld. Een designer maakt zijn werk daarentegen vanuit een extrinsieke motivatie; een designer heeft een kader nodig om te creëren, een kader dat vaak wordt geschapen door externe factoren; Dat kunnen hele praktische factoren zijn (‘ontwerp een meubel dat makkelijk stapelbaar is’) maar zeker ook poëtische factoren. Het kader kan van een opdrachtgever komen of vanuit de designer zelf. Daarnaast is een designer natuurlijk óók een individu met een eigen visie op de wereld. In een ontwerp kan zo’n visie zeker ook een rol spelen maar is wel ondergeschikt aan het kader.
Dus als ik aan jou vraag een glas-in-lood raam te ontwerpen dat goed past in mijn gang (zowel in kleur als in onderwerp) dan is dat, in mijn ogen, een design vraag. Maar maak jij een glasobject waarin je jouw gevoelens over de wereld verbeeld en waarvan je vindt dat dat in een deur hoort dan is dat kunst. En dat kan uiteindelijk best resulteren in exact hetzelfde werk…
Het is dus niet zo dat een designer niets verbeeld, geen mening heeft, en altijd een ‘u-vraagt-wij-draaien-houding’ aanneemt; een designer reageert op de opdracht of vraag die hem wordt gesteld, en in die reactie zit het individuele.
Ik ben me er van bewust dat de grens niet altijd duidelijk is. Maar misschien is het ook goed om de vergelijking tussen een journalist en een schrijver te maken; ze maken allebei gebruik van dezelfde middelen maar waar een romanschrijver de innerlijke behoefte heeft om een verhaal te vertellen, vertelt de journalist het verhaal wat hij signaleert. intrinsiek en extrinsiek.
Zoals gezegd vind ik het een hele relevante discussie. De manier waarop je design bekijkt is namelijk heel anders dan waarop je kunst bekijkt, juist door het verschil in motivatie. Het gaat nooit om Mooi of niet Mooi. Maar is de kunstenaar er in geslaagd is om zijn visie op ons over te brengen (het individuele te veralgemeniseren) en is de designer er in geslaagd om binnen het gestelde kader de best mogelijk oplossing te vinden.
Dus als jij vindt dat je, als kunstenaar, het beste iets kan vertellen over de wereld door middel van een theeservies dan is dat een hele legitieme artistieke keuze (mits je die kan onderbouwen natuurlijk) designcriteria als bv gebruiksvriendelijkheid, produceerbaarheid gelden dan niet. Het gaat dan puur om het verhaal dat je aan de wereld wilt vertellen.
Is Truman Capotes ‘In cold blood’ een journalistiek verhaal of een roman? Is de ladekast van Theo Remy kunst of design? Is een beeld op een rotonde in opdracht van de gemeente design of kunst?